10 สถานการณ์เด่นในรอบปี 2556 จากรายงาน'สุขภาพคนไทย'ฉบับครบรอบ 1 ทศวรรษ
รายงาน “สุขภาพคนไทย” ได้ก้าวสู่หนึ่งทศวรรษแล้ว ตลอด 10 ปีที่ผ่านมา รายงานสุขภาพคนไทยได้ทำหน้าที่บันทึกเหตุการณ์สำคัญที่เกิดขึ้นในแต่ละปี นำเสนอข้อมูลที่สำคัญ และหยิบยกเรื่องเด่นมานำเสนอประจำแต่ละฉบับ เมื่อมองย้อนกลับไปจะเห็นว่าสถานการณ์บางอย่างมีพัฒนาการ มีการเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น บางสถานการณ์ก็ยังคงวนเวียนหาทางออกไม่ได้ หรือย้อนกลับมาเป็นปัญหาใหม่ ทำให้เห็นว่าบางปัญหามีความสลับซับซ้อน และต้องการการปรับเปลี่ยนแนวคิดและโครงสร้างเพื่อคลี่คลายปัญหา และต้องการความร่วมมือร่วมใจจากทุกฝ่าย
ฉบับครบรอบ 10 ปีฉบับนี้ ทีมงานได้คัดเลือกสถานการณ์ที่เกิดขึ้นต่อเนื่องและมีความสำคัญ 5 สถานการณ์ มาทำการรวบรวมประมวลและลำดับเหตุการณ์ย้อนหลัง เพื่อให้เห็นภาพพัฒนาการของเรื่องได้อย่างต่อเนื่อง โดยทีมงานตั้งใจให้เป็นการสรุปปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นตามที่เป็นจริง โดยหลีกเลี่ยงที่นำเสนอความเห็นหรือการวิเคราะห์ ด้วยเห็นว่าหน้าที่ของรายงานสุขภาพคนไทยคือการบันทึกเหตุการณ์เพื่อให้เรา ได้ทบทวนและเรียนรู้ต่อไป
โดย 5 สถานการณ์ที่ได้หยิบยกมานำเสนอ คือ ความขัดแย้งทางการเมือง ความไม่สงบในจังหวัดชายแดนภาคใต้ ปัญหาเกี่ยวกับเรื่องเพศ ปัญหาภัยธรรมชาติ ภัยพิบัติต่างๆ และสุดท้าย ได้แก่เรื่องการปฏิรูประบบสุขภาพ ที่ถือเป็นนวัตกรรมสังคมที่ได้การร่วมคิดร่วมทำทั้งภาครัฐ ประชาชนและสังคม
ส่วนที่เพิ่มพิเศษในฉบับนี้อีกส่วนหนึ่งคือ ตัวชี้วัด โดยคัดเลือกตัวชี้วัดสุขภาพแห่งชาติ (National Health Indicator - NHI) มานำเสนอข้อมูลย้อนหลังในรอบ 10 ปี ซึ่งเห็นว่าสุขภาพของคนไทยมีการเปลี่ยนแปลงในทางที่ดีขึ้นเมื่อเทียบกับใน อดีต โดยเฉพาะคนไทยมีอายุยืนยาวขึ้น ปัญหาโรคภัยไข้เจ็บบางอย่างก็น้อยลง สิ่งที่เห็นได้ชัดคือ ระบบบริการสุขภาพมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องนับตั้งแต่มีการปฏิรูประบบสุขภาพ เมื่อ 10 ปีก่อน ในปัจจุบันคนไทยทุกคนมีหลักประกันสุขภาพ สามารถเข้าถึงบริการสุขภาพที่มีคุณภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้มีรายได้น้อยได้รับการคุ้มครองจากค่าใช้จ่ายรักษา พยาบาลที่มีราคาแพง แต่ปัญหาสุขภาพบางอย่างกลับสูงขึ้น เช่น โรคเรื้อรังต่างๆ ที่สูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง
รายงานสุขภาพคนไทยฉบับนี้ ยังคงครบถ้วนด้วยเนื้อหาสาระทั้งเรื่องประจำฉบับ รายงานสถานการณ์เด่นในรอบปี และตัวชี้วัด โดยเรื่องพิเศษประจำฉบับปีนี้ เสนอเรื่อง “ปฏิรูปประเทศไทย: ปฏิรูปโครงสร้างอำนาจเพิ่มพลังพลเมือง” เป็นการจุดประกายทางออกของปัญหารากฐาน หรือเชิงโครงสร้างที่นำไปสู่ความเหลื่อมล้ำและความไม่เป็นธรรมในสังคม โดยการสร้างความเข้มแข็งของประชาชนให้มีส่วนร่วมในการพัฒนาชุมชนของตนเองได้
ส่วนสถานการณ์เด่นประจำปี 2556 ได้คัดเลือก 10 เรื่องราวสำคัญๆ ในรอบปีที่ผ่านมา เช่น จำนำข้าว การขึ้นค่าแรง 300 บาท ผลกระทบของการค้าเสรีที่มีต่อทรัพย์สินทางปัญญาต่อระบบยาของประเทศ เรื่องแร่ใยหิน เรื่องการใช้พลังงานของประเทศ และเรื่องมลพิษอุตสาหกรรม การที่ประชาชนรับรู้สิทธิ บทบาทหน้าที่ของตนเอง จนทำให้เกิดมีจังหวัดจัดการตนเองเกิดขึ้นในหลายๆ พื้นที่ เป็นต้น พร้อมทั้งรายงาน 4 เรื่องดีๆ ด้วย
ในส่วนของตัวชี้วัด ได้เสนอ ตัวชี้วัด “ความมั่นคงมนุษย์” ที่รายงานของเราชี้ให้เห็นว่า สังคมไทยยังมีความไม่มั่นคงอยู่หลายเรื่อง ตามการจัดอันดับดัชนีความมั่นคงของมนุษย์ที่มีองค์ประกอบในเรื่องความมั่นคง ทางเศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อมและทางสังคม คณะทำงานหวังเป็นอย่างยิ่งว่า “สุขภาพคนไทย 2556” ฉบับครบรอบหนึ่งทศวรรษจะมีข้อมูลที่เป็นประโยชน์กับสังคมไทย และก่อให้เกิดการเรียนรู้จากอดีต เพื่อนำไปสู่สังคมที่เป็นสุขร่วมกันได้ต่อไป จัดทำโดย สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล (วปส.)
สนับสนุนโดย สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.)
ขอบคุณ http://www.thaipost.net/x-cite/301213/84031
(thaipostออนไลน์/มูลนิธิพัฒนาคนพิการไทย 30 ธ.ค.56 )