อรรถจักร์ สัตยานุรักษ์: ดุลยภาพทางการเมืองในสายตาชนชั้นนำไทย
เมื่อวันที่ 24 ส.ค. 56 ซึ่งเป็นวันแรกของการประชุมวิชาการนานาชาติ: ไทยศึกษาในสายลมตะวันออก (International Conference: Thai Studies through the East Wind) ซึ่งจัดที่โรงแรมฟูรามา จ.เชียงใหม่ ศ.ดร.อรรถจักร์ สัตยานุรักษ์ สาขาวิชาประวัติศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้นำเสนอหัวข้อ "ดุลยภาพทางการเมืองในสายตาชนชั้นนำไทย"
อรรถจักร์ นำเสนอว่า สิ่งที่้ต้องคิดต่อจากการนำเสนอของอาจารย์ทามาดะและนักวิชาการคนอื่น (อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง) ก็คือ มีกระบวนการที่เรียกว่า "ปฏิเสธประชาธิปไตยเพื่อปฏิเสธทักษิณ หรือปฏิเสธทักษิณเพื่อปฏิเสธประชาธิปไตย" ด้วย ซึ่งเป็นกระบวนการที่เกิดขึ้นอย่างเข้มข้น รวมถึงความขัดแย้งทางการเมืองช่วงทศวรรษ 2540 ถึงปัจจุบันว่าเราจะเข้าใจเรื่องนี้ว่าอย่างไร
เราอาจจะต้องเริ่มคิดกันที่" อำนาจ" ให้ชัดเจน ทุกสังคมเกิดขึ้นมาได้จากความสัมพันธ์เชิงอำนาจ และที่สำคัญอำนาจนั้นไม่ได้มีที่มาจากแหล่งเดียวกัน อำนาจในความหมายกว้าง อันหมายถึงศักยภาพในการทำให้คนอื่นกระทำไปตามที่ตนเองต้องการนั้นมีที่มา หลากหลาย เวลาคนไทยคิดถึงอำนาจ เรามักจะคิดว่ามันเป็นก้อนเดียว แต่ในความเป็นจริงแล้วผมคิดว่าอย่างน้อยที่สุดก็มาจากสามด้านด้วยกัน ได้แก่ อำนาจทางด้านการเมือง ทางด้านเศรษฐกิจ และทางด้านวัฒนธรรม
อำนาจทั้งหมดสามด้านจะปฏิสัมพันธ์กันในแต่ละช่วงเวลา ซึ่งอำนาจทั้งสามด้านนี้ รูปแบบสังคมจะเป็นอย่างไร ขึ้นอยู่กับปฏิสัมพันธ์ของอำนาจสามด้านนี้ สิ่งสำคัญคือทำไมชนชั้นสูงและชนชั้นกลางคิดแบบที่อาจารย์ทามาดะเสนอ ผมจึงเสนอว่าจะต้องมาดูว่าอำนาจทั้งสามด้านมีปฏิสัมพันธ์กันอย่างไร
ในการนำเสนอของอรรถจักร์ ตอนหนึ่งกล่าวว่า ความเปลี่ยนแปลงที่สำคัญของอำนาจทั้งสามด้านคือ หลัง 2516 ที่อำนาจของรัฐบาลเผด็จการหลุดไปอำนาจทั้งหลายอยู่ในสภาพ "หัวเปียงกัน" (เท่าเทียมกัน) อำนาจทั้งหมดจึงวิ่งเข้าหาสถาบันกษัตริย์ จึงยิ่งทำให้สถาบันกษัตริย์ ดำรงสถานะเป็นอำนาจทาง Social Power
ต่อมาความเปลี่ยนแปลงทางการเมืองหลังปี 2540 ทำให้ดุลย์ทางอำนาจทั้งสามสั่นคลอน กลุ่มทุนที่ควบคุมเศรษฐกิจไทยได้แก่ทุนการเงินนั้นพัง การพังทลายของกลุ่มทุนการเงินได้เปิดโอกาสให้แก่กลุ่มทุนอื่นๆ เพิ่มบทบาทของตนเองมากขึ้นด้วย ทักษิณ ชินวัตร ก็โผล่ขึ้นมาและเริ่มทำให้ระบบราชการที่ครั้งหนึ่งเคยเป็นอิสระ สูญเสียความมั่นคง เพราะว่าทักษิณเข้าไปโยกย้ายทหารโดยผิดขนบเดิม ขนบคืออะไร ขนบเดิมคือต้องเข้าไปหา พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์
ทันทีที่ทักษิณไม่ทำตามขนบชนชั้นนำ ปัญหาเกิด ทักษิณทำให้ดุลอำนาจสั่นคลอน คนที่จะรักษาดุลยภาพเริ่มสั่นคลอน ดังนั้นมันจึงเป็นแรงผลักให้ชนชั้นกลางและชนชั้นนำกลุ่มหนึ่ง
และอารมณ์ความรู้สึกของการสูญเสียสมดุลทางการเมืองนั้นได้ทวีสูงขึ้นภาย หลังจากการเคลื่อนไหวของกลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย เพราะกลุ่มนี้ได้เน้นให้ประชาชนรู้สึกว่าการมีอำนาจเด็ดขาดของทักษิณชิน วัตรกระทบกระเทือนพระราชอำนาจของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวโดยเฉพาะอย่าง ยิ่งอำนาจในการรักษา" ดุลยภาพ" ของสังคม โดยมีการชูประเด็นว่า "สู้เพื่อในหลวง" สู้เพื่อรักษาดุลยอำนาจนี้
อย่างไรก็ตามดุลยภาพเป็นเพียงจังหวะหนึ่งของประวัติศาสตร์และในความเป็น จริงนั้นดุลยภาพอาจไม่มีจริง ดุลยภาพจริงๆ นั้นไม่มีจริง เพราะในสังคมเปลี่ยนตลอด ถ้าหากเรายังยึดว่าดุลยภาพเป็น "อกาลิโก" เกิดความขัดแย้งแน่
ดังนั้น จะทำอย่างไรที่จะทำให้ชนชั้นนำไทยมองเห็นความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในเวลา นี้และมองหาทางเดิน เพราะมันเป็นช่วงเวลาที่ต้องเปลี่ยนอย่างชัดเจน ถ้าหากไม่เปลี่ยนปัญหามันก็จะยิ่งยุ่งมากขึ้น
สุดท้าย อรรถจักร์ กล่าวถึงการที่พันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตยแถลงยุติบทบาท การดำรงอยู่ของพันธมิตประชาชนเพื่อประชาชาธิปไตยอาจจะเป็นอุปสรรคต่อการ เคลื่อนไหวของกลุ่มอื่นๆ จึงยุติบทบาทไป ปล่อยให้กลุ่มอื่นทำ สิ่งที่เกิดขึ้นคือตัวแทนที่เคลื่อนไหวในนามดุลยภาพก็รู้ตัวเองว่าหมดน้ำยา แต่ว่าสิ่งสำคัญคือเราอ่านจดหมาย อ่านแถลงการณ์ฉบับนี้ ดูว่าคนกลุ่มนี้อ่านสถานการณ์ทางสังคมอย่างไร
สิ่งที่เกิดขึ้นตอนนี้คือ การรับรู้สมดุลของอำนาจเปลี่ยนไปแล้ว การเคลื่อนไหวของพันธมิตรก็รู้ตัวอยู่ว่าการดิ้นรน หรือสู้บนเรื่องการรักษาดุลยภาพแบบเดิมเป็นไปไม่ได้ ผมคิดว่าการรับรู้ดุลยภาพแบบใหม่กำลังเกิดขึ้นการเมืองประชาธิปไตยที่ต้องมี การเลือกตั้ง ผมเชื่อว่าจะเดินหน้า ผมเชื่อว่ารัฐประหารไม่น่าจะเกิดขึ้น การสร้างดุลยภาพแบบใหม่กำลังจะเกิดขึ้น พรรคการเมืองกำลังจะกลายเป็นฐานที่สำคัญ ถ้าพรรคประชาธิปัตย์ปรับตัวไม่ได้ ก็เชื่อว่าจะมีพรรคอื่นขึ้นมาแทน หรืออย่างน้อยที่สุดเชื่อว่าจะมีการต่อรองในระดับล่าง ความเปลี่ยนแปลงของกลุ่มจัดตั้งทางสังคมจะมีส่วนกดดันพรรคการเมืองมากขึ้น
ผมคิดว่าเป็นจังวะของสังคมไทยที่จะต้องเปลี่ยน ผมมองโลกในแง่ดีว่า เราจะก้าวไปสู่อนาคตที่จะดีมากขึ้น กระแสของการที่จะผลักดันคนมาสู่การรักษาดุลภาพแบบเดิมคงจะหมดพลังลงไป
ขอบคุณ... http://prachatai.com/journal/2013/08/48403 (ขนาดไฟล์: 167)
ประชาไทออนไลน์/มูลนิธิพัฒนาคนพิการไทย 26 ส.ค.56
ที่มา: ประชาไทออนไลน์/มูลนิธิพัฒนาคนพิการไทย 26 ส.ค.56
วันที่โพสต์: 27/08/2556 เวลา 04:32:06 
แสดงความคิดเห็น
รายละเอียดกระทู้
เมื่อวันที่ 24 ส.ค. 56 ซึ่งเป็นวันแรกของการประชุมวิชาการนานาชาติ: ไทยศึกษาในสายลมตะวันออก (International Conference: Thai Studies through the East Wind) ซึ่งจัดที่โรงแรมฟูรามา จ.เชียงใหม่ ศ.ดร.อรรถจักร์ สัตยานุรักษ์ สาขาวิชาประวัติศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้นำเสนอหัวข้อ "ดุลยภาพทางการเมืองในสายตาชนชั้นนำไทย" อรรถจักร์ นำเสนอว่า สิ่งที่้ต้องคิดต่อจากการนำเสนอของอาจารย์ทามาดะและนักวิชาการคนอื่น (อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง) ก็คือ มีกระบวนการที่เรียกว่า "ปฏิเสธประชาธิปไตยเพื่อปฏิเสธทักษิณ หรือปฏิเสธทักษิณเพื่อปฏิเสธประชาธิปไตย" ด้วย ซึ่งเป็นกระบวนการที่เกิดขึ้นอย่างเข้มข้น รวมถึงความขัดแย้งทางการเมืองช่วงทศวรรษ 2540 ถึงปัจจุบันว่าเราจะเข้าใจเรื่องนี้ว่าอย่างไร เราอาจจะต้องเริ่มคิดกันที่" อำนาจ" ให้ชัดเจน ทุกสังคมเกิดขึ้นมาได้จากความสัมพันธ์เชิงอำนาจ และที่สำคัญอำนาจนั้นไม่ได้มีที่มาจากแหล่งเดียวกัน อำนาจในความหมายกว้าง อันหมายถึงศักยภาพในการทำให้คนอื่นกระทำไปตามที่ตนเองต้องการนั้นมีที่มา หลากหลาย เวลาคนไทยคิดถึงอำนาจ เรามักจะคิดว่ามันเป็นก้อนเดียว แต่ในความเป็นจริงแล้วผมคิดว่าอย่างน้อยที่สุดก็มาจากสามด้านด้วยกัน ได้แก่ อำนาจทางด้านการเมือง ทางด้านเศรษฐกิจ และทางด้านวัฒนธรรม อำนาจทั้งหมดสามด้านจะปฏิสัมพันธ์กันในแต่ละช่วงเวลา ซึ่งอำนาจทั้งสามด้านนี้ รูปแบบสังคมจะเป็นอย่างไร ขึ้นอยู่กับปฏิสัมพันธ์ของอำนาจสามด้านนี้ สิ่งสำคัญคือทำไมชนชั้นสูงและชนชั้นกลางคิดแบบที่อาจารย์ทามาดะเสนอ ผมจึงเสนอว่าจะต้องมาดูว่าอำนาจทั้งสามด้านมีปฏิสัมพันธ์กันอย่างไร ในการนำเสนอของอรรถจักร์ ตอนหนึ่งกล่าวว่า ความเปลี่ยนแปลงที่สำคัญของอำนาจทั้งสามด้านคือ หลัง 2516 ที่อำนาจของรัฐบาลเผด็จการหลุดไปอำนาจทั้งหลายอยู่ในสภาพ "หัวเปียงกัน" (เท่าเทียมกัน) อำนาจทั้งหมดจึงวิ่งเข้าหาสถาบันกษัตริย์ จึงยิ่งทำให้สถาบันกษัตริย์ ดำรงสถานะเป็นอำนาจทาง Social Power ต่อมาความเปลี่ยนแปลงทางการเมืองหลังปี 2540 ทำให้ดุลย์ทางอำนาจทั้งสามสั่นคลอน กลุ่มทุนที่ควบคุมเศรษฐกิจไทยได้แก่ทุนการเงินนั้นพัง การพังทลายของกลุ่มทุนการเงินได้เปิดโอกาสให้แก่กลุ่มทุนอื่นๆ เพิ่มบทบาทของตนเองมากขึ้นด้วย ทักษิณ ชินวัตร ก็โผล่ขึ้นมาและเริ่มทำให้ระบบราชการที่ครั้งหนึ่งเคยเป็นอิสระ สูญเสียความมั่นคง เพราะว่าทักษิณเข้าไปโยกย้ายทหารโดยผิดขนบเดิม ขนบคืออะไร ขนบเดิมคือต้องเข้าไปหา พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ ทันทีที่ทักษิณไม่ทำตามขนบชนชั้นนำ ปัญหาเกิด ทักษิณทำให้ดุลอำนาจสั่นคลอน คนที่จะรักษาดุลยภาพเริ่มสั่นคลอน ดังนั้นมันจึงเป็นแรงผลักให้ชนชั้นกลางและชนชั้นนำกลุ่มหนึ่ง และอารมณ์ความรู้สึกของการสูญเสียสมดุลทางการเมืองนั้นได้ทวีสูงขึ้นภาย หลังจากการเคลื่อนไหวของกลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย เพราะกลุ่มนี้ได้เน้นให้ประชาชนรู้สึกว่าการมีอำนาจเด็ดขาดของทักษิณชิน วัตรกระทบกระเทือนพระราชอำนาจของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวโดยเฉพาะอย่าง ยิ่งอำนาจในการรักษา" ดุลยภาพ" ของสังคม โดยมีการชูประเด็นว่า "สู้เพื่อในหลวง" สู้เพื่อรักษาดุลยอำนาจนี้ อย่างไรก็ตามดุลยภาพเป็นเพียงจังหวะหนึ่งของประวัติศาสตร์และในความเป็น จริงนั้นดุลยภาพอาจไม่มีจริง ดุลยภาพจริงๆ นั้นไม่มีจริง เพราะในสังคมเปลี่ยนตลอด ถ้าหากเรายังยึดว่าดุลยภาพเป็น "อกาลิโก" เกิดความขัดแย้งแน่ ดังนั้น จะทำอย่างไรที่จะทำให้ชนชั้นนำไทยมองเห็นความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในเวลา นี้และมองหาทางเดิน เพราะมันเป็นช่วงเวลาที่ต้องเปลี่ยนอย่างชัดเจน ถ้าหากไม่เปลี่ยนปัญหามันก็จะยิ่งยุ่งมากขึ้น สุดท้าย อรรถจักร์ กล่าวถึงการที่พันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตยแถลงยุติบทบาท การดำรงอยู่ของพันธมิตประชาชนเพื่อประชาชาธิปไตยอาจจะเป็นอุปสรรคต่อการ เคลื่อนไหวของกลุ่มอื่นๆ จึงยุติบทบาทไป ปล่อยให้กลุ่มอื่นทำ สิ่งที่เกิดขึ้นคือตัวแทนที่เคลื่อนไหวในนามดุลยภาพก็รู้ตัวเองว่าหมดน้ำยา แต่ว่าสิ่งสำคัญคือเราอ่านจดหมาย อ่านแถลงการณ์ฉบับนี้ ดูว่าคนกลุ่มนี้อ่านสถานการณ์ทางสังคมอย่างไร สิ่งที่เกิดขึ้นตอนนี้คือ การรับรู้สมดุลของอำนาจเปลี่ยนไปแล้ว การเคลื่อนไหวของพันธมิตรก็รู้ตัวอยู่ว่าการดิ้นรน หรือสู้บนเรื่องการรักษาดุลยภาพแบบเดิมเป็นไปไม่ได้ ผมคิดว่าการรับรู้ดุลยภาพแบบใหม่กำลังเกิดขึ้นการเมืองประชาธิปไตยที่ต้องมี การเลือกตั้ง ผมเชื่อว่าจะเดินหน้า ผมเชื่อว่ารัฐประหารไม่น่าจะเกิดขึ้น การสร้างดุลยภาพแบบใหม่กำลังจะเกิดขึ้น พรรคการเมืองกำลังจะกลายเป็นฐานที่สำคัญ ถ้าพรรคประชาธิปัตย์ปรับตัวไม่ได้ ก็เชื่อว่าจะมีพรรคอื่นขึ้นมาแทน หรืออย่างน้อยที่สุดเชื่อว่าจะมีการต่อรองในระดับล่าง ความเปลี่ยนแปลงของกลุ่มจัดตั้งทางสังคมจะมีส่วนกดดันพรรคการเมืองมากขึ้น ผมคิดว่าเป็นจังวะของสังคมไทยที่จะต้องเปลี่ยน ผมมองโลกในแง่ดีว่า เราจะก้าวไปสู่อนาคตที่จะดีมากขึ้น กระแสของการที่จะผลักดันคนมาสู่การรักษาดุลภาพแบบเดิมคงจะหมดพลังลงไป ขอบคุณ... http://prachatai.com/journal/2013/08/48403 ประชาไทออนไลน์/มูลนิธิพัฒนาคนพิการไทย 26 ส.ค.56
จัดฟอร์แม็ตข้อความและมัลติมีเดีย
รายละเอียดการใส่ ลิงค์ รูปภาพ วิดีโอ เพลง (Soundcloud)
