สไลด์โชว์ จากชีวิตคนพิการไร้บัตรประชาชน กับเส้นทางค้นหาตัวตน-คืนสิทธิคนไทยที่พาไปโดย ‘ศูนย์คุ้มครองสิทธิบัตรทอง’

จากชีวิตคนพิการไร้บัตรประชาชน กับเส้นทางค้นหาตัวตน-คืนสิทธิคนไทยที่พาไปโดย ‘ศูนย์คุ้มครองสิทธิบัตรทอง’

[/p] แม้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย จะกำหนดให้ “การเข้าถึงบริการสุขภาพ” เป็นสิทธิขั้นพื้นฐานของคนไทยทุกคน ทว่าในความเป็นจริงกลับมีคนจำนวนไม่น้อยที่ยังตกหล่นจากระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า ซึ่งเป็นกลไกที่ช่วยดูแลผู้คนไม่ให้ล้มละลายจากค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาล นั่นก็เพราะยังมี [b]กลุ่มประชากรคนไทยที่ตกหล่นจากสถานะทางทะเบียนอีกมาก โดยข้อมูลจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ระบุว่าปัจจุบันมีคนกลุ่มนี้กว่า 5.2 แสนคน ซึ่งนับตั้งแต่ปี 2563 เป็นต้นมา ได้มีความร่วมมือระหว่าง 9 หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ดำเนินงานพัฒนาการเข้าถึงสิทธิของคนไทยไร้สิทธิและกลุ่มชาติพันธุ์ให้เข้าสู่กระบวนการพิสูจน์สิทธิ จนเข้าถึงระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (บัตรทอง) และสิทธิสุขภาพที่เหมาะสมไปได้แล้วราว 2,570 คน[/b] หนึ่งในกลไกที่มีส่วนสำคัญร่วมแก้ไขปัญหานี้ คือ “หน่วยรับเรื่องร้องเรียนตามมาตรา 50 (5)” แห่ง พ.ร.บ.หลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2545 ซึ่งถูกจัดตั้งขึ้นตั้งแต่ปี 2551 โดยเปิดทางให้หน่วยงานภายนอก ทั้งภาคประชาชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) และภาคเอกชน เข้ามาทำหน้าที่รับเรื่องร้องเรียน เพื่อสร้างกลไกคุ้มครองสิทธิบัตรทองที่เข้าถึงง่าย และเป็นอิสระจากสถานบริการโดยตรง ต่อมาในปี 2566 หน่วยงานดังกล่าวได้มีการเปลี่ยนชื่อเป็น “ศูนย์คุ้มครองสิทธิบัตรทอง” พร้อมขยายบทบาทในการรับเรื่องร้องเรียน ตรวจสอบข้อเท็จจริง ปกป้องสิทธิประชาชน และผลักดันให้หน่วยบริการยกระดับมาตรฐานการดูแลรักษา จากชีวิตคนพิการไร้บัตรประชาชน กับเส้นทางค้นหาตัวตน-คืนสิทธิคนไทยที่พาไปโดย ‘ศูนย์คุ้มครองสิทธิบัตรทอง’

[/p] [b]เส้นทางชีวิต 40 ปีของ ‘คนพิการ’ ที่ไร้ตัวตน[/b] จรินพร ศรีสังข์ คือหนึ่งในผู้ที่ได้รับโอกาสครั้งสำคัญจาก ศูนย์คุ้มครองสิทธิบัตรทอง จ.พระนครศรีอยุธยา โดยชีวิตของเธอเริ่มต้นอย่างยากลำบาก ตั้งแต่การเกิดมาเป็นคนพิการ เติบโตมาด้วยการถูกฝากเลี้ยงไว้กับคนแปลกหน้า ก่อนที่แม่แท้ๆ จะหายตัวไป และแม้จะได้พบกับแม่อีกครั้งเมื่ออายุ 6 ขวบ แต่การกลับมานั้นก็เพื่อเอาเงินและจากไปตลอดกาล ทิ้งให้เธอต้องเติบโตอย่างโดดเดี่ยวมาเป็นเวลากว่า 40 ปี “หนูไม่มีบัตรประชาชน ไม่มีสิทธิอะไรเลย ตอนป่วยก็ต้องหายาเอง นั่งรอทั้งวันในโรงพยาบาล ไม่มีใครสนใจ” จรินพร สะท้อนภาพการเข้ารับบริการสุขภาพในช่วงชีวิตที่ผ่านมา จนกระทั่งวันหนึ่ง เสียงจากคลื่นวิทยุชุมชนได้นำพาเธอให้ไปพบกับ “ศูนย์คุ้มครองสิทธิบัตรทอง” ซึ่งต่อมากลายเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญที่ทำให้ชีวิตเธอเริ่มมีความหวัง ผู้ที่รับเรื่องของจรินพรเข้ามาคือ ชลดา บุญเกษม ผู้อำนวยการศูนย์คุ้มครองสิทธิบัตรทอง จ.พระนครศรีอยุธยา ซึ่งได้เร่งดำเนินการให้ความช่วยเหลือต่อในทันที โดยเธอได้พาจรินพร ตระเวนไปยังสำนักงานอำเภอ เทศบาล และสถาบันนิติเวช เพื่อค้นหาหลักฐานพิสูจน์ตัวตน เส้นทางแรกเริ่มตั้งแต่เบาะแสจากร้านก๋วยเตี๋ยวในชุมชน ที่มาพร้อมกับเรื่องราวของพระรูปหนึ่งซึ่งเคยเล่าว่ามีลูกพิการกับหญิงขายบริการ ทางศูนย์ฯ จึงดำเนินการตรวจ DNA ในทันที หากแต่ผลปรากฏว่า “ไม่ตรงกัน” แม้ความพยายามแรกจะล้มเหลว แต่ทางศูนย์ฯ ก็ยังไม่ละทิ้งความหวัง ชลดาและทีมงานยังคงเดินหน้าตามหาผู้ดูแลจรินพรในอดีต กระทั่งไปพบว่าผู้ที่เลี้ยงดูเธอมานั้นได้เสียชีวิตแล้ว หากแต่ด้วยความร่วมมือของผู้ใหญ่บ้าน นายอำเภอ และการสืบค้นข้อมูลทะเบียนราษฎร์อย่างละเอียด ทำให้ในที่สุด ภายหลังความพยายามต่อสู้มายาวนาน 3-4 ปี จรินพร ก็สามารถพิสูจน์ตัวตนสำเร็จและได้รับบัตรประชาชน จากชีวิตคนพิการไร้บัตรประชาชน กับเส้นทางค้นหาตัวตน-คืนสิทธิคนไทยที่พาไปโดย ‘ศูนย์คุ้มครองสิทธิบัตรทอง’