สไลด์โชว์ วันสตรีสากล (2) นักข่าววีลแชร์ และการออกแบบพื้นที่สาธารณะ

ป้ายสัญลักษณ์คนพิการนั่งรถเข็น

[/p] "ข่าวคนพิการไม่จำเป็นต้องดราม่า ไม่จำเป็นต้องน่าสงสาร ขอแค่ให้มีพื้นที่ในสังคม ให้คนได้รู้จักทำความคุ้นเคย เพื่อจะทำให้คนรู้สึกว่าเรื่องพิการไม่ได้ไกลตัว" [b]นลัทพร ไกรฤกษ์ หรือ "หนู" เป็นโรคกล้ามเนื้ออ่อนแรง และต้องใช้รถเข็นในชีวิตประจำวันมาตั้งแต่เด็ก แต่ครอบครัวฝึกให้เธอทำสิ่งต่างๆ ด้วยตัวเอง ทำให้นลัทพรสามารถพึ่งพาตัวเองและเดินทางออกนอกบ้านได้[/b] จนกระทั่งเรียนจบระดับปริญญาตรีจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย [b]ปัจจุบัน นลัทพรเป็นผู้สื่อข่าวของเว็บไซต์สื่อทางเลือก "ประชาไท" ควบคู่กับการทำงานให้เครือข่ายผู้พิการ และเป็นนักข่าวหญิงคนหนึ่งซึ่งใช้วีลแชร์ในการทำงานภาคสนาม[/b] โดยมีความคิดว่าการเป็นนักข่าวจะช่วยทำให้ประเด็นที่เกี่ยวกับคนพิการได้รับการเผยแพร่มากขึ้น รวมถึงผลักดันให้เกิด "พื้นที่สาธารณะ" ที่ทุกคนในสังคมสามารถใช้ประโยชน์ร่วมกันได้ นลัทพร ไกรฤกษ์ เป็นโรคกล้ามเนื้ออ่อนแรงเป็นนักข่าวหญิงคนหนึ่งซึ่งใช้วีลแชร์ในการทำงานภาคสนาม

[b]ด่านแรก คือ ครอบครัว[/b] สมัยเรียนมัธยมปลายปีที่ 4-5 นลัทพรพยายามค้นหาข้อมูลทางอินเทอร์เน็ตเกี่ยวกับโรคที่เป็น [b]ทำให้เธอพบเฟซบุ๊กของเครือข่ายพัฒนาศักยภาพคนพิการ จากนั้นจึงเริ่มทำงานเป็นอาสาสมัครให้แก่เครือข่ายดังกล่าว และมีโอกาสลงพื้นที่ไปพบกับผู้พิการด้านต่างๆ[/b] จึงได้รับทราบมุมมองหรืออุปสรรคที่ผู้พิการเผชิญอยู่ในแต่ละวัน และพบว่าหลายกรณี "ครอบครัว" เป็นหนึ่งในโจทย์ยากที่เครือข่ายผู้พิการต้องสื่อสารทำความเข้าใจอันดับแรก [b]"หลายครอบครัวไม่สนับสนุนให้ลูกตัวเองออกไปนอกบ้าน เพราะไม่เชื่อว่าจะออกไปใช้ชีวิตข้างนอกได้" นลัทพรย้ำว่า ครอบครัวเป็นส่วนสำคัญ เพราะถือเป็นด่านแรกที่จะผลักดันให้คนพิการออกไปใช้ชีวิตและเจอผู้คนอื่นๆ ในสังคม[/b] โดยเฉพาะกรณีของผู้ที่ไม่ได้พิการมาแต่เกิด แต่เพิ่งพิการทีหลังเพราะอุบัติเหตุหรือโรคต่างๆ คนกลุ่มนี้จะปรับตัวได้ยากกว่า และมีภาวะที่อาจจะไม่อยากออกจากบ้านในตอนแรก แต่ถ้าครอบครัวสนับสนุนและพยายามพาผู้พิการออกมาใช้ชีวิตนอกบ้าน ก็น่าจะทำให้พวกเขามีความมั่นใจมากขึ้น อย่างไรก็ตาม [b]นลัทพรยอมรับว่าอาจมีบางคนในสังคมที่ยังรู้สึกแปลก กระอักกระอ่วน ไม่รู้จะทำตัวอย่างไรเมื่อเจอผู้พิการ แต่ปัญหาเหล่านี้อาจเริ่มต้นแก้ไขได้ง่ายๆ ด้วยการพูดคุย[/b] "ทุกวันนี้ประเด็นคนพิการยังค่อนข้างอยู่ในวงจำกัด ไม่ใช่การนำเสนอที่สร้างสรรค์สักเท่าไหร่ ส่วนมากยังเป็นแนวเวทนาน่าสงสาร หรือไม่ก็ชื่นชมคนพิการจนโอเวอร์ ซึ่งเรามองว่ามันไม่ได้ช่วยสร้างเจตคติที่ดีต่อเพื่อนมนุษย์ด้วยกัน..." คนพิการนั่งรถเข็น

[b]"เราต้องไม่รู้สึกว่าความพิการเป็นเรื่องที่พูดไม่ได้ ถ้าไม่มั่นใจว่าเขาจะโอเคหรือเปล่า เราก็แค่ถามเขาว่าเขาอยากจะให้เราเรียกเขาว่ายังไง เราต้องสื่อสาร ทำให้มันเป็นเรื่องปกติ เหมือนเพื่อนคุยกัน[/b] สุดท้ายแล้ว ถ้าเขาสื่อสารไม่ได้หรือเขาฟังเราไม่เข้าใจ หรือเราไม่เข้าใจเขา เราก็แค่สื่อสารใหม่ เปลี่ยนวิธี เปลี่ยนช่องทางใหม่ ไม่ได้ยากเกิน" [b]"พื้นที่สาธารณะ" เพื่อคนทุกกลุ่ม นอกเหนือจากการสื่อสารเพื่อสร้างความเข้าใจเรื่องความพิการ เพื่อไม่ให้เกิดการมองคนพิการแบบเหมารวมว่าเป็น "ผู้ไร้ความสามารถ"[/b] แบบที่สังคมไทยในอดีตเคยมอง ยังจำเป็นจะต้องคำนึงถึงสิทธิขั้นพื้นฐานของคนทุกกลุ่ม ซึ่งนลัทพรย้ำว่าไม่จำเป็นต้องเฉพาะเจาะจงแค่ผู้พิการเท่านั้น "พื้นที่สาธารณะ ชื่อก็บอกอยู่แล้วว่าต้องเป็นสาธารณะ แต่ในบ้านเรา ยังมีความรู้สึกว่าคนที่ร่างกายสมบูรณ์ เดินได้ ยังเป็นผู้ที่ได้ใช้อยู่กลุ่มเดียว [b]แต่อย่าลืมว่าคนในสังคมของเรายังมีคนแก่ คนพิการ มีเด็ก และคนที่มีความต้องการพิเศษอื่นๆ อยู่ด้วย การออกแบบส่วนที่เรียกว่าพื้นที่สาธารณะก็ควรที่จะครอบคลุมและเอื้อแก่คนทุกกลุ่ม"[/b] นลัทพรติดตามรายงานข่าวความเคลื่อนไหวของเครือข่ายผู้พิการที่เรียกร้องให้กรุงเทพมหานครสร้างลิฟต์ที่สถานีรถไฟฟ้าบีทีเอสจุดต่างๆ ให้เสร็จตามคำสั่งศาลปกครอง และ[b]ล่าสุด กรุงเทพมหานครได้เปิดใช้ลิฟต์เพิ่มเติมหลายสถานีช่วงต้นเดือนที่ผ่านมา แต่การที่เครือข่ายผู้พิการต้องผลักดันเรียกร้อง สะท้อนให้เห็นว่า ที่ผ่านมาสังคมไทยอาจยังไม่มีความเข้าใจเรื่องพื้นที่สาธารณะเพื่อการอยู่ร่วมกันของคนทุกกลุ่มมากนัก[/b] นลัทพร ไกรฤกษ์ นักข่าวหญิงใช้วีลแชร์ในการทำงานภาคสนาม

"เรื่องการเดินทางเป็นปัญหาหลักเหมือนกัน คนพิการส่วนหนึ่งไม่สามารถเดินทางไปไหนมาไหนได้สะดวกนัก อย่างรถเมล์ก็ตัดไปเลยสำหรับคนที่นั่งวีลแชร์ แท็กซี่ก็ยาก มอเตอร์ไซค์ก็ตัดทิ้ง [b]ที่คิดว่าสะดวกที่สุดก็คือรถไฟฟ้า รถไฟใต้ดิน หรือแอร์พอร์ทเรลลิงค์ ซึ่งก็ยังไม่ได้เอื้อต่อผู้พิการร้อยเปอร์เซ็นต์ เพราะบางส่วนก็ยังไม่มีลิฟต์ ไม่มีทางลาด"[/b] "การเรียกร้องค่าเสียหายที่ กทม.สร้างลิฟต์ล่าช้า ไม่ใช่เป้าหมายหลักของผู้พิการ เพราะเขาไม่ได้ต้องการค่าเสียหาย [b]แต่ต้องการลิฟต์ หรือต้องการสิ่งอำนวยความสะดวกที่สามารถที่จะใช้ได้อย่างเป็นรูปธรรมมากกว่า..." นลัทพรกล่าว "เรื่องนี้คือสิทธิขั้นพื้นฐานที่ทุกคนควรจะได้อย่างเท่าเทียมกัน[/b] ไม่ว่าคุณจะขาดีหรือขาไม่ดี ตอนนี้คุณอาจจะยังไม่ได้ใช้ แต่ในอนาคตคุณอาจมีความจำเป็นก็ได้ เพราะคุณก็ต้องแก่ หรือในอนาคตก็อาจมีคนในครอบครัว พ่อแม่ หรือใครก็ตามที่เกี่ยวข้องกับคุณต้องใช้" [b]คนไทยมีน้ำใจ...แต่... นลัทพรเชื่อว่า[/b]การออกแบบพื้นที่สาธารณะซึ่งคำนึงถึงความต้องการของคนทุกกลุ่ม จะช่วยให้คนในสังคมอยู่ร่วมกันได้โดยไม่จำเป็นต้องมีใครรอความอนุเคราะห์หรือความช่วยเหลือเกื้อกูลแต่เพียงลำพัง ซึ่งถือเป็นการยอมรับความแตกต่างและการปฏิบัติต่อกันอย่างเพื่อนมนุษย์ที่เท่าเทียม "คนไทยมีน้ำใจมาก ไม่ว่าเราจะอยู่ริมถนนแล้วเจอฟุตปาธหรือเจอบันได ก็จะมีคนที่พร้อมเข้ามาช่วยเหลือ แต่ในฐานะคนที่ถูกช่วยตลอดเวลา สุดท้ายแล้วเราไม่ได้สบายใจ... [b]เรามีความกังวลอยู่ลึกๆ ว่าวันหนึ่ง ถ้าเกิดว่าเราหาคนช่วยไม่ได้ เราจะใช้ชีวิตยังไง หรือถ้าวันหนึ่งคนแล้งน้ำใจไปหมดแล้ว เราจะอยู่ยังไง"[/b] ภาพนูนอักษรเบล สำหรับคนตาบอด